Energia wytwarzana z węgla kamiennego czy karczowanie lasów, aby przystosować tereny pod inwestycje budowlane, masowa produkcja i eksport – to tylko niektóre przykłady działań, które budzą sprzeciw organizacji proekologicznych i części konsumentów.
Na gruncie prawnym kwestie związane ze zrównoważonym rozwojem są regulowane od wielu lat. W sektorze turystyki od lat 80. ubiegłego wieku istnieje ok. 100 programów zawierających standardy ekologiczne dla inwestycji, z czego kilkadziesiąt obowiązuje w samej Europie.
W 1995 r. odbyła się Międzynarodowa Konferencja o Zrównoważonej Turystyce, której efektem było ogłoszenie Karty Lanzarockiej o Zrównoważonej Turystyce. Prace nad wdrożeniem ekologicznych standardów w usługach turystycznych zostały zintensyfikowane w 2002 r., który przez Światową Organizację Tyrustyki UNWTO i Program Narodów Zjednoczonych na rzecz Środowiska (UNEP) został ogłoszony Międzynarodowym Rokiem Turystyki. W tym samym roku na szczycie w kanadyjskim Quebec reprezentanci 132 krajów podpisali Deklarację o Ekoturystyce. Ostatecznie, po Światowym Szczycie na rzecz Zrównoważonego Rozwoju w Johannesburgu na 10 lat uznano zrównoważoną turystykę za jeden z priorytetów społeczno-gospodarczych na świecie. Czy międzynarodowe porozumienia i akty prawne znalazły odzwierciedlenie w rzeczywistości?
Ośrodki wypoczynkowe, hotele i centra konferencyjne coraz częściej otrzymują certyfikaty, potwierdzające jakość świadczonych usług. Międzynarodowe marki hotelarskie starają się przeważnie o tzw. Green Globe. Certyfikat ten obejmuje 300 kryteriów, dotyczących m.in. zrównoważonego zarządzania, ochrony środowiska, gospodarowania zasobami naturalnymi, wspierania społeczności lokalnych i promocji kultury. System certyfikacji Green Globe funkcjonuje w ponad 80 krajach na świecie. Największym zainteresowaniem cieszy się w państwach Ameryki Północnej i Europy (gdzie jego popularyzację wspiera Europejskie Stowarzyszenie Centrów Konferencyjnych). Polskim hotelem, który otrzymał certyfikat Green Globe, jest Intercontinental w Warszawie.
Obiekty hotelowe mogą wnioskować również o Travelife. Do tego systemu certyfikacji włączane są również biura podróży. W porównaniu do Green Globe charakteryzuje się niższymi kosztami po stronie inwestora, ale wymagania wobec przedsiębiorstwa czy inwestycji są równie wysokie. Certyfikat Travelife został opracowany w Holandii, a poza Europą największą popularnością cieszy się w Azji. W ramach programu wdrażanego 5 lat temu w Europie Środkowo-Wschodniej, odznaczenie „Partner Travelife” przyznano kilku polskim biurom podróży.
Biurs podróży potwierdzają jakość swoich usług
Z perspektywy właścicieli inwestycji hotelowych najtańszym systemem potwierdzającym standardy ekologiczne jest Green Key, czyli eko-etykieta stosowana w 45 państwach na świecie. Co ciekawe, początkowo audyt hoteli miał bardzo podstawową formę, obecnie obejmuje więcej kryteriów i jest przeprowadzany wnikliwiej. Etykiety Green Key jako pierwsza wprowadziła Skandynawia. W Polsce takim certyfikatem wyróżniają się niektóre hotele marki Radisson Blue.
Na obszarze Unii Europejskiej upowszechnił się system EcoLabel, który obejmuje wiele sektorów gospodarki. W turystyce starają się o niego hotele oraz ośrodki rekreacyjne i agroturystyczne. W procesie certyfikacji pod uwagę brane są przede wszystkim kryteria dotyczące energooszczędności i ograniczania odpadów.
Przedsiębiorcy zajmujący się agroturystyką mogą dołączyć do programu Europejskiego Centrum Ekologicznego Rolnictwa i Turystyki (ECEAT). W ramach ECEAT powstaje sieć gospodarstw o wysokich standardach w zakresie ochrony środowiska i promowania postaw ekologicznych.
Ponadto specjalnie dla ośrodków wypoczynkowych w nadmorskich miejscowościach, powstał system certyfikacji QualityCoast, współfinansowany przez Komisję Europejską. Przyznawany jest za prowadzenie zrównoważonych usług turystycznych.
Z inicjatywy Fundacji Partnerstwo dla Środowiska, przy wsparciu Ministerstwa Środowiska oraz Ministerstwa Sportu i Turystyki powstał pierwszy w Polsce certyfikat ekologiczny – Czysta Turystyka. System jest przeznaczony dla hoteli, hosteli, pensjonatów i domów gościnnych, które stosują rozwiązania energooszczędne i obniżają koszty eksploatacji.
W branży turystycznej funkcjonuje już także certyfikat LEED, który jest najczęściej stosowany na rynku nieruchomości komercyjnych. Pierwszym polskim hotelem, który spełnił standardy US Green Building Council, kwalifikujące do przyznania certyfikaty LEED, jest Westin w Warszawie, wybudowany przez firmę Skanska.